Moed om tegen de regelzucht in te gaan

Moed is de mentale kracht om weerstand te bieden en moeilijke situaties goed te doorstaan. Daarnaast wordt moed geassocieerd met pionieren. Pionieren betekent nieuwe benaderingen vinden voor oude problemen en daarbij sterk op je waarden en overtuigingen vertrouwen. Het duidt erop dat je weloverwogen risico’s durft te nemen. Daarnaast is moed een voorwaarde voor creativiteit en innovatie lees ik in het boek van Inge Nuijten ‘Echte leiders dienen’. Deze zinnen dansen door mijn hoofd als ik aanwezig ben bij de presentatie van Jannie Nijlunsing over ‘Zorg Zonder Regels’.

Zorg zonder regels en werken aan een betere ouderenzorg klinkt mij als muziek in de oren. Toen ik op mijn 17e besloot een opleiding te volgen in de ouderenzorg belandde ik een wereld die compleet nieuw voor mij was. In de vroege ochtend luisterden wij naar het afdelingshoofd. Ze was streng vond ik, witte kraag en boorden op haar uniform gaven aan dat ze de leiding had. Uit een schriftje werden de bijzonderheden van bijna 50 bewoners opgedreund en daarna gingen we aan het werk.

De oude stempel
De strenge regels en procedures waren voornamelijk voor ons bedoeld. Het haar moest worden opgestoken, sieraden waren verboden, het dragen van bruine panty’s was verplicht evenals 4 knopen op je schort en zwarte, witte of donkerblauwe schoenen. Dat je vooral 2 waskommen nodig had bij het ochtendritueel en je de juiste washandjes gebruikte. Kennis van ziektebeelden werd er bijna in gemept, mond houden en gewoon je werk doen! Je woonde intern en om 22.00 ’s avonds kwam ‘mama Kes’ langs met een strenge vinger om ons naar bed te sturen. Je moest de volgende ochtend ten slotte weer uitgerust je taken volbrengen. Als ik aan die tijd terugdenk dan kan ik geen enkele regel of procedure bedenken waar we ons aan moesten houden als het om de bewoners ging. We waren vooral lief, behulpzaam en gaven ieder op zijn eigen wijze ‘warme zorg’.

Waarheen, waarvoor?
Ik kan mij niet herinneren dat zich in die periode incidenten hebben voorgedaan. In dat licht bekeken is het bijzonder dat er in de afgelopen 33 jaar zoveel regels en procedures zijn bijgekomen. Ooit zijn de bedachte regels en procedures ergens goed voor geweest, alleen is het waarom nu niet meer zo eenvoudig te achterhalen. Zou het angst zijn geweest? Maar voor wat dan? Het is om stil van te worden als we ons realiseren dat we in staat zijn geweest om bijna de volledige regie van ‘onze bewoners’ over te nemen. In bijna alle organisaties waar ik train staat cliëntgericht werken hoog in het vaandel, alleen wel strak weggezet in regels en procedures. Hoezo cliëntgericht?

Pleidooi voor meer Jannie’s
Jannie vertelde tijdens haar lezing dat levensverhalen van de bewoners levenslessen werden en dat verhalen van medewerkers lessen werden over verloren passie en vaardigheden. ‘Waren er in Nederland maar meer leiders die Jannie heten!’, was een van de vele gedachten die ik deze middag had. En ik was niet de enige, want ook andere aanwezigen vroegen zich af waarom Jannie dit niet door heel Nederland van de daken schreeuwde. Aan de andere kant heeft ze een prachtige taak in Groningen waar ze in staat is om het klein te houden. Niks geen ego, gewoon samen de schouders eronder en je eigen verantwoordelijkheid nemen.

Ik krijg na deze middag weer meer vertrouwen in de toekomst als het gaat om de ouderenzorg en prijs mij gelukkig dat er nog genoeg parels rondlopen die ‘wakker zijn geworden’. Want ook ik hoop ooit net als mijn oma terug te kunnen kijken op een bijzonder mooi leven. Dat ik al mijn levenslessen mag overdragen en omringd zal worden met die mensen die het belang inzien van Welzijn boven alle medische zorg.

Dat ik gewoon mijn eten van de afgelopen dagen mag opwarmen en niet dat een regel of een HCCP zegt dat het in de prullenbak thuishoort. Dat ik mijn passie om mensen te laten groeien en bloeien nog steeds kan delen en wie weet ooit nog wel eens de behoefte krijg om naar de bingo te gaan.